Nadmierne usuwanie gałęzi prowadzi do znacznego osłabienia kondycji lub nawet obumarcia drzewa. Usunięcie powyżej 30% korony drzewa powoduje istotny spadek kondycji drzewa. Dlatego w celu ograniczenia tzw. ogławiania drzew wprowadzono przepis art. 87a ust. 2 ustawy o ochronie przyrody.

Zgodnie z tym przepisem możliwe jest usunięcie gałęzi o wymiarze nieprzekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa. Przepis ten nie pozwala więc na obcinanie co roku 1/3 korony, bo inaczej w krótkim czasie drzewo mogłoby zostać całkowicie pozbawione gałęzi.

Wyjątkiem od tej zasady są prace w koronie drzewa, które mają na celu:

• usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;
• utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;
• wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa.

Zabieg specjalistyczny przeprowadzany w przypadku naruszonej statyki, np. w wyniku silnej wichury, wykonuje się na podstawie dokumentacji, w tym dokumentacji fotograficznej, potwierdzającej konieczność przeprowadzenia takiego zabiegu. Dokumentację przechowuje się przez 5 lat od końca roku, w którym wykonano zabieg (art. 87a ust. 3). Zabiegi te powinny być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie właściwej pielęgnacji drzew.

Zgodnie z wiedzą dendrologiczną ogólną zasadą pielęgnacji drzew jest usuwanie jak najmniejszej części korony (optymalna wielkość wynosi do 15%) i możliwie cienkich gałęzi. W ten sposób zabieg będzie miał nieznaczny wpływ na stan drzewa.

Ponadto zgodnie z art. 150 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie gałęzie pochodzące z sąsiedniego gruntu, po uprzednim wyznaczeniu sąsiadowi odpowiedniego terminu do ich usunięcia.

Regulacje te nie są ze sobą sprzeczne, ponieważ ustawa o ochronie przyrody zawiera przepisy szczegółowe wobec przepisów Kodeksu cywilnego. Wobec czego zgodnie z prawem można usunąć gałęzie przechodzące na nieruchomość, zachowując zasady wynikające z ochrony przyrody, określone w art. 87a ust. 2 ustawy, np. nie więcej niż 30% korony drzewa.

Przycinanie gałęzi a gatunki chronione

Przed przystąpieniem do prowadzenia zabiegów w obrębie korony drzewa powinno się wykluczyć obecność gniazd ptasich. Jednak niejednokrotnie, w sytuacji pełnego ulistnienia drzewa, stwierdzenie obecności gniazd ptasich jest trudne. Z tego względu zaleca się, aby zabiegi te były prowadzone poza okresem lęgowym ptaków.

W uzasadnionych sytuacjach możliwe jest wystąpienie do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o zezwolenie na płoszenie i niepokojenie ptaków.