Geologia, rzeźba terenu i surowce mineralne.
Geologia, rzeźba terenu i surowce mineralne.
Geologia
Gmina Gogolin leży w brzeżnej – południowej części monokliny przedsudeckiej. Jest to struktura płytowa, zbudowana z utworów triasowych.
Starsze podłoże przedtriasowe stanowią utwory karbonu dolnego, wykształcone w facji kulmowej w postaci łupków i piaskowców szarogłazowych. W Gogolinie zalegają one na głębokości 100 – 150m, w Obrowcu nawiercono je w otworze studziennym PGR na głębokości 49 – 80m, dalej na południe wychodzą one lokalnie na powierzchnię. Na utworach kulmu w rejonie Opola zalega seria utworów permskich (czerwony spągowiec), które w okolicach Gogolina nie występują, podobnie jak osady środkowego i górnego karbonu.
Bezpośrednio i niezgodnie na dolnym karbonie zalegają utwory triasowe. Profil triasu (od spągu) zaczynają osady facji lądowej – piaskowce i zlepieńce dolnego triasu naprzemianlegle ułożone z iłami i łupkami ilastymi (czerwone iły i łupki występujące na powierzchni na zachód od Zakrzowa oraz w otworach studziennych w Obrowcu). Niekiedy wśród iłów występują słabo zwięzłe piaskowce lub luźne piaski oraz żwiry. Cała seria ma charakterystyczne czerwone zabarwienie i zaliczana jest do dolnego i środkowego pstrego piaskowca. Jej miąższość wynosi 45 – 55m. Wyżej zalegają iły margliste i margle i wapienie retu (górny pstry piaskowiec) o miąższości do
Na utworach retu zalegają utwory triasu środkowego – wapienia muszlowego, odsłaniające się na znacznej powierzchni gminy i reprezentowane przez następujące warstwy, poczynając od najstarszych:
warstwy gogolińskie, złożone z żółtoszarych wapieni krzemiankowych, wapieni marglistych i margli ilastych o łącznej miąższości (w pełnym profilu) 40 –
warstwy górażdżańskie, pojawiają się na powierzchni dalej na północy (okolice Kamionka). Są reprezentowane przez szare i kremowe wapienie eolitowe o wyjątkowo dużej zawartości CaCO3 (53 – 54 % CaO). Pełna miąższość warstw górażdżańskich wynosi 20 –
warstwy terebratulowe tworzą serię szarych wapieni łupkowych o miąższości do
warstwy karchowickie – zalegają nad warstwami terebratulowymi. Reprezentują je gruboławicowe, silnie spękane wapienie, często porowate i gąbczaste, miejscami zdolomityzowane. Są surowcem głównie dla przemysłu wapienniczego, zawartość wynosi w nich średnio 52 % CaO. Osiągają w rejonie Tarnowa Opolskiego miąższość całkowitą
Rzeźba terenu.
Gmina Gogolin tworzy sztucznie wydzielony i geograficznie niespójny obszar, okalający miasto Gogolin od północy, zachodu i południa. W jej skład wchodzą peryferyjne fragmenty kilku jednostek fizyczno-geograficznych na styku Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląskiej. Do Niziny Śląskiej należą:
- dolina Odry z przełomową Bramą Krapkowicką (północno-zachodnia część gminy: Odrowąż, Malnia, Chorula),
- Kotlina Raciborska (południowo-wschodnia część gminy: Obrowiec, Buchtów).
Do Wyżyny Śląskiej zaliczają się północne i zachodnie skłony Garbu Chełmu, tworzące środkową i wschodnią część gminy: Zakrzów, Dąbrówka, Kamień Śląski, Kamionek. Wysokości bezwzględne wahają się od
Większość obszaru gminy Gogolin ma charakter falistej wysoczyzny i leży na wysokościach 175
Surowce mineralne.
W granicach gminy Gogolin występują dwa udokumentowane złoża surowców węglanowych – „Górażdże” i „Tarnów Opolski”. Złoża te należą do największych i najbardziej wartościowych w kraju.
Złoże wapieni triasowych „Górażdże” położone jest na gruntach wsi Górażdże i Kamionek. Wydobywany tu surowiec służy do produkcji wapna w miejscowym zakładzie wapienniczym i cementu w cementowni w Choruli. Podstawą wydobycia jest koncesja nr 1/2001 z dnia 30.11.2001r. W koncesji ustanowiony został dla złoża obszar górniczy „Górażdże III o pow.
Wydobycie kopaliny prowadzone jest metodą odkrywkową, dwoma poziomami wydobywczymi w kierunku północnym. Urabianie wapieni odbywa się technikami strzałowymi a transport samochodami. Skład materiałów wybuchowych zlokalizowany jest na terenie górniczym, w lesie otaczającym kopalnię. Odpady górnicze z nakładu złoża, zgodnie z planem terenu górniczego, w całości wykorzystywane są do rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych (przy takim przeznaczeniu grunty nakładu nie podlegają przepisom ustawy o odpadach).
Całe złoże położone jest na terenie leśnym, fragmentami wyjątkowo cennym pod względem przyrodniczym; znajduje się tu unikalny rezerwat brekinii, drzewa uznane za pomniki przyrody oraz liczne stanowiska roślin chronionych. Dla rezerwatu utworzony jest filar ochronny. Plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego przewiduje rekultywację terenów kopalni przede wszystkim w kierunku leśnym (ok. 50% powierzchni poeksploatacyjnej) i wodnym (ok. 48% powierzchni poeksploatacyjnej).
Złoże wapieni triasowych „Tarnów Opolski”, w skład, którego wchodzą dwa pola – wschodnie i zachodnie - położone jest prawie w całości na gruntach wsi Kamień Śląski. Tylko fragment pola zachodniego o pow.
Wydobywany z pola wschodniego surowiec służy do produkcji wapna w Śląskich Zakładach Przemysłu Wapienniczego OPOLWAP w Tarnowie Opolskim. Podstawą wydobycia jest koncesja z dnia 19. 06. 2002r. W koncesji ustanowiony został dla złoża obszar górniczy „Tarnów Opolski III” o pow.
Poza surowcami węglanowymi na terenie gminy Gogolin występują w dużych ilościach kruszywa naturalne. Najbardziej wartościowe zalegają w dolinie Odry. Kruszywa piaszczyste przydatne dla celów budowlanych występują w zespołach wydmowych w rejonie Górażdży i Zakrzowa. Złoża tych surowców nie są udokumentowane i eksploatowane.